จำเป็นแค่ไหนที่จะต้องใช้แบตเตอรี่ดีฟไซเคิล ???

ในส่วนของไฟฟ้าทั้งหมดที่ผลิตได้หากไม่มีอุปกรณ์ที่จะเก็บไฟฟ้าไว้ใช้อย่างแบตเตอรี่ในเวลาที่ต้องการจะใช้ ถึงคุณจะมีโซล่าเซลหรือกังหันลมที่สามารถทำการผลิตไฟฟ้าได้เป็นหลายๆ กิโลวัตต์ แต่ก็อาจจะไม่มีความหมายอะไรเลย คุณจึงต้องให้ความสำคัญกับแบตเตอรี่ดีฟไซเคิล บางคนอาจมีความคิดจะต่อไฟฟ้าตรงจากโซล่าเซลหรือกังหันลมโดยตรงเพื่อเป็นการประหยัดค่าแบตเตอรี่ ในความเป็นจริงแม้จะสามารถทำได้และใช้งานได้ แต่เครื่องใช้ไฟฟ้าของคุณก็อาจจะพังเร็วได้


   

หลักการทำงานและส่วนประกอบของแบตเตอรี่ดีฟไซเคิล ไม่มีอะไรเปลี่ยนแปลงไปมากสักเท่าไหร่ ซึ่งยังคงเป็นปฏิกิริยาเคมีที่เกิดจากแผ่นตะกั่วจุ่มโดยอยู่ในสารละลายกรดซัลฟุลิค การชาร์จและการคายประจุเกิดจากปฏิกิริยาเคมีที่เกิดจากการจ่ายกระแสไฟฟ้าให้ที่ขั้วบวกและขั้วลบเหมือนเดิม แต่อายุการใช้งานของแบตเตอรี่มีการพัฒนาให้มีอายุการใช้งานนานขึ้น ในการชาร์จและการคายประจุแต่ละครั้ง แผ่นตะกั่วที่ขั้วบวกจะสึกลงเรื่อยๆ เมื่อมีการเพิ่มแผ่นตะกั่วให้หนาขึ้นที่ขั้วบวกของแบตเตอรี่ชนิด deep cycle นั้น เรียกได้ว่ามีส่วนอย่างมากที่จะทำให้อายุของแบตเตอรี่ใช้งานได้นานขึ้น แม้ว่าความหนาของแผ่นตะกั่วจะไม่ใช่สาเหตุทั้งหมดที่จะทำให้อายุของแบตเตอรี่สั้นหรือยาวก็ตาม

แบตเตอรี่ดีฟไซเคิลคือแบตเตอรี่ที่ถูกออกแบบมาให้สามารถคายประจุหรือเรียกว่า discharge ได้ลึก หรือได้มากกว่าแบตเตอรี่ในแบบชนิดธรรมดา ซึ่งแบตเตอรี่ deep cycle สามารถคายประจุได้ถึง 45%-75% ของพลังงานที่เก็บสะสมอยู่ แต่ก็จะขึ้นอยู่กับแต่ละผู้ผลิต และแต่ละยี่ห้อ โดยมีความแตกต่างจากแบตเตอรี่รถยนต์ทั่วๆ ไป แบตเตอรี่รถยนต์ ถูกออกแบบมาสำหรับใช้งานในลักษณะที่มีความต่างกัน เพราะต้องการกระแสสูงๆ ภายในระยะเวลาสั้นๆ ในขณะสตาร์ทเครื่องยนต์เป็นหลัก นอกจากนี้ แบตเตอรี่ deep cycle ยังถูกออกแบบมาให้มีอายุการใช้งานยาวขึ้น โดยการเพิ่มขนาดของแผ่นตะกั่วให้มีความหนามากขึ้น และยังช่วยลดพื้นที่ผิวสัมผัสตะกั่วกับสารละลายลง ส่งผลทำให้การชาร์จและคายการประจุใช้เวลานานกว่าแบตเตอรี่รถยนต์ เนื่องจากมีพื้นผิวสัมผัสที่น้อยกว่า ทำให้การคายประจุหรือจ่ายกระแสไฟฟ้ามีการจ่ายออกมาไม่สูงมาก ซึ่งไม่เหมือนกับแบตเตอรี่รถยนต์ที่มีพื้นผิวสัมผัสมากจนทำให้สามารถจ่ายกระแสไฟฟ้าได้สูงกว่า และเหมาะกับการใช้งานลักษณะที่ต้องการกระแสสูง ในขณะสตาร์ทเครื่องยนต์ ซึ่งเป็นสาเหตุที่ทำให้ แบตเตอรี่รถยนต์ มีอายุสั้นกว่านั่นเอง

แบตเตอรี่ดีฟไซเคิลสามารถแบ่งออกเป็นสองชนิดหลักๆ ซึ่งจะมีแบบน้ำ และแบบแห้ง หรือ ชนิดมีวาล์วที่เป็นแบบปรับแรงดันภายใน ซึ่งหากเป็นแบตเตอรี่ deep cycle แบบน้ำ ส่วนใหญ่จะมีการใช้งานมากที่สุด ในระบบโซล่าเซลล์รวมทั้งระบบพลังงานทางเลือก เพราะเมื่อเปรียบเทียบกัน และทำการต่อ Ah แล้วถือได้ว่าเป็นการใช้แบตเตอรี่ชนิดที่คุ้มค่าต่อการลงทุนที่สุด แต่การใช้แบตเตอรี่แบบน้ำ ถือเป็นชนิดที่ต้องการการบำรุงรักษาอย่างสม่ำเสมอ ไม่ว่าจะเป็นการเติมน้ำกลั่นหรือ การทำความสะอาดขั้วแบตฯ สำหรับการติดตั้งนั้นจะต้องติดตั้งในพื้นที่ที่มีอากาศถ่ายเท และทำการวางในลักษณะตั้งขึ้นได้เท่านั้น ส่วนแบตเตอรี่ชนิดน้ำ ที่เป็นแบบ maintenance free เป็นอีกหนึ่งชนิดที่ไม่ต้องการการบำรุงรักษา เพียงแต่ถูกออกแบบมาให้มีอายุการใช้งานสั้นลง ตามที่ผู้ผลิตรับประกันเท่านั้น

สำหรับแบตเตอรี่ดีฟไซเคิล ชนิดแห้ง หรือแบบที่มีวาล์วปรับแรงดันภายใน เป็นแบตเตอรี่ที่มีโครงสร้างเป็นระบบปิด และไม่ต้องการการบำรุงรักษา รวมทั้งควบคุมแรงดันของสารละลายด้วยวาล์วปรับของแรงดันที่อยู่ภายใน จะแบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ ชนิด GEL (GEL type deep cycle battery) เป็นแบตเตอรี่ deep cycle ชนิดเจล ที่มีการนำเอาผงซิลิกา เติมลงไปสารละลายในแบตเตอรี่ ซึ่งจะทำให้สารละลายกลายเป็นเจล เพื่อลดการเกิดก๊าซ และยังช่วยลดการกระเพื่อมของสารละลายที่อยู่ภายใน ซึ่งการชาร์จไฟให้กับ แบตเตอรี่ชนิด GEL นั้นต้องการใช้แรงดันในการชาร์จน้อยกว่า และยังชาร์จได้ช้ากว่าแบตเตอรี่ deep cycle ชนิดอื่นๆ เมื่อไหร่ก็ตามที่มีการชาร์จไฟที่เร็วเกินไป จะทำให้เกิดฟองก๊าซรอบแผ่นตะกั่ว ซึ่งจะทำให้ตัวเจลไม่สัมผัสกับกันส่งผลทำให้ความสามารถในการเก็บไฟจะค่อยๆ ลดลง จนกระทั่งฟองก๊าซที่เกิดขึ้นได้ลอยขึ้นไปด้านบน จึงจะทำให้ความสามารถในการเก็บไฟกลับมาเหมือนเดิม

ส่วนแบตเตอรี่ดีฟไซเคิล ชนิด AGM (Absorbed Glass Mat) หรือ ชนิดตาข่ายไฟเบอร์กลาส เป็นแบตเตอรี่ชนิดที่มีการนำเอาตาข่ายไฟเบอร์กลาสใส่ลงไปเพื่อทำการกั้นแต่ละเซลล์ สำหรับเป็นการเพิ่มพื้นที่ในการเก็บสารละลายให้มากขึ้น เพราะตาข่ายไฟเบอร์กลาสมีความสามารถในการดูดซับสารละลายได้ดี ทำให้สารละลายมีปริมาณมากขึ้น เพื่อให้อายุการใช้งานของแบตเตอรี่มากขึ้นตามไปด้วย นอกจากนี้แบตเตอรี่ ชนิด AGM ยังเป็นชนิดมีวาล์วปรับแรงดันภายใน VRLA ที่เป็นระบบปิดโดยไม่ต้องมีการบำรุงรักษา ด้วยขนาดที่เท่ากันกับ แบตเตอรี่ดีพ ฯ ชนิดน้ำแต่แบตเตอรี่ ดีพ ฯ ชนิด AGM สามารถที่จะเก็บไฟได้มากกว่าถึง 1.5 เท่า แต่ราคาต่อ Ah ก็จะแพงกว่าชนิดน้ำ เกือบเท่าตัวเช่นกัน เพราะเป็นโครงสร้างของแผ่นแต่ละแผ่นที่ลอยอยู่ระหว่างตาข่ายไฟเบอร์กลาส ทำให้แผ่นไม่ต้องรับน้ำหนักตัวมันเอง ทำให้ความต้าน ทานที่มีภายในน้อยกว่าชนิดอื่น แต่ทำให้สามารถชาร์จไฟและจ่ายไฟได้เร็วกว่าแบตเตอรี่ ดีพ ฯ ชนิดอื่นและเร็วที่สุดในบรรดาของแบตเตอรี่ deep cycle ทั้งหมด จากที่แบตเตอรี่ deep cycle ชนิด AGM ทีโครงสร้างแบบนี้ ทำให้ สามารถมีความทนต่อการใช้งานในที่อากาศร้อนหรืออากาศเย็น และทนต่อการสั่นสะเทือนได้ดีกว่าชนิดอื่นๆ อีกด้วย และที่เป็นข้อดีของ แบตเตอรี่ ดีพ ฯ ชนิด AGM คือ การใช้ตะกั่วที่มีความบริสุทธิ์กว่า ส่งผลทำให้กลายเป็นแบตเตอรี่ ที่มีประสิทธิ ภาพมากขึ้นไปอีก

ค่า Ah ขนาดความจุของแบตเตอรี่ คือค่าที่บอกถึงความสามารถในการคายประจุหรือ ดิสชาร์จ (discharge) รวมอยู่ในช่วงเวลาหนึ่ง รวมถึงค่าที่ผู้ผลิตบอกและติดไว้ที่ข้างลูกแบตเตอรี่นั้น จากทั่วไปเป็นค่าที่วัดการคายประจุ ซึ่งในอัตราการคายอย่างช้าๆ ให้หมดใน 20 ชั่วโมง แต่เพราะอัตรานี้จะทำให้แบตฯหมด หรือมีโวลต์เหลือเพียง 10.5 V ส่วนค่า DOD (Depth Of Discharge) เป็นค่าที่บอกถึงความสามารถของแบตเตอรี่ เป็นการนำความจุที่มีอยู่ออกมาใช้งาน หาก แบตเตอรี่เต็มความจุคือ 100% แต่สามารถนำเอาออกมาใช้งานได้เพียงแค่ 35% ส่วนที่เหลือคือ 65% ก็เป็นการเก็บสำรองไว้เพื่อรักษาแบตฯ เอาไว้ หมายถึงแบตเตอรี่ลูกนี้มี DOD 35% สำหรับการบำรุงรักษาแบตเตอรี่ดีฟไซเคิล จะช่วยทำให้อายุการใช้งานของแบตเตอรี่ยาวนานขึ้น โดยเฉพาะแบบที่เป็นชนิดน้ำ เพราะอย่าลืมว่าน้ำ เมื่อเกิดปฏิกิริยาเคมีจะแตกตัวกลายเป็นก๊าซไฮโดรเจนและออกซิเจน แล้วมีการระเหยออกไปอยู่ตลอดเวลา ควรหมั่นตรวจสอบระดับน้ำกลั่นหรือสารละลายที่อยู่ภายในให้เต็มอยู่เสมอเพราะเป็นสิ่งจำเป็น เมื่อระดับน้ำลดลงควรเติมเฉพาะน้ำกลั่นบริสุทธิ์เท่านั้น แต่ไม่ควรเติมกรดหรือสารละลายเพิ่มอย่างอื่นลงไป แม้แต่ขั้วของแบตเตอรี่ก็เช่นกัน จะต้องหมั่นควรทำความสะอาดบ่อยๆ รวมไปถึงขั้วที่ต่อมาจากเครื่องชาร์จด้วย เพราะหากมีคราบเกลือหรือคราบสนิมของตะกั่วที่เกิดขึ้นจากปฏิกิริยาเคมี ก็จะทำให้เกิดความต้านทานของกระแสไฟฟ้าและทำให้ความสามารถในการจ่ายกระแสไฟหรือรับไฟจากการชาร์จลดลง เคล็ดลับวิธีทำความสะอาดขั้วแบตฯ ที่ดีคือล้างด้วยสารละลายจำพวกโซดาจะดีกว่าซึ่งจะทำให้คุณได้แบตเตอรี่ที่มีอายุนานตามที่ผู้ผลิตได้ออกแบบและระบุไว้

ในกลุ่มผู้ที่ใช้ทั้งโซล่าเซลและกังหันลมผลิตไฟฟ้า จะต้องให้ความสำคัญกับแบตเตอรี่ดีฟไซเคิล ที่ถือเป็นพระเอกที่มีความสำคัญที่สุด ความเป็นจริงทั้งโซล่าเซลและกังหันลมมีหน้าที่ผลิตไฟฟ้า แต่จะผลิตไฟฟ้าได้มากหรือน้อยก็ขึ้นกับเหตุและปัจจัยเฉพาะตัวของมันเอง