ทำไมธุรกิจและโรงงานอุตสาหกรรมหันมาติดตั้งโซล่าเซลล์แบบ PPA กันมากขึ้น? เทรนด์พลังงานสะอาดที่กำลังมาแรงในไทย

สารบัญ

1. บทนำ: เทรนด์พลังงานสะอาดในภาคธุรกิจและอุตสาหกรรมไทย
2. PPA คืออะไร? ทำความเข้าใจสัญญาซื้อขายไฟฟ้าจากพลังงานแสงอาทิตย์
3. 5 เหตุผลหลักที่ธุรกิจและโรงงานอุตสาหกรรมเลือกติดตั้งโซล่าเซลล์แบบ PPA
4. กรณีศึกษา: ความสำเร็จของการใช้โซล่าเซลล์แบบ PPA ในภาคธุรกิจไทย
5. ข้อควรพิจารณาก่อนตัดสินใจทำสัญญา PPA
6. ขั้นตอนการติดตั้งโซล่าเซลล์แบบ PPA สำหรับธุรกิจ
7. แนวโน้มการเติบโตของพลังงานแสงอาทิตย์ในประเทศไทย
8. สรุป: อนาคตของพลังงานสะอาดในภาคธุรกิจไทย
9. คำถามที่พบบ่อย (FAQs)

บทนำ: เทรนด์พลังงานสะอาดในภาคธุรกิจและอุตสาหกรรมไทย

  ในช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมา เราได้เห็นการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ในวงการพลังงานของประเทศไทย โดยเฉพาะในภาคธุรกิจและอุตสาหกรรม ที่มีการหันมาให้ความสนใจกับการติดตั้งระบบผลิตไฟฟ้าจากพลังงานแสงอาทิตย์หรือโซล่าเซลล์มากขึ้นอย่างเห็นได้ชัด ข้อมูลจากกระทรวงพลังงานระบุว่า กำลังการผลิตติดตั้งโซล่าเซลล์ในประเทศไทยเติบโตอย่างก้าวกระโดด จาก 2,963 เมกะวัตต์ในปี 2019 เป็นกว่า 4,500 เมกะวัตต์ในปัจจุบัน โดยมีแนวโน้มที่จะเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง

  สาเหตุสำคัญประการหนึ่งของการเติบโตนี้มาจากรูปแบบการลงทุนแบบใหม่ที่เรียกว่า "Private PPA" หรือ "สัญญาซื้อขายไฟฟ้าจากเอกชน" ซึ่งเป็นทางเลือกที่เปิดโอกาสให้ภาคธุรกิจและอุตสาหกรรมสามารถใช้ประโยชน์จากพลังงานสะอาดได้โดยไม่ต้องรับภาระการลงทุนเริ่มต้นที่สูง

  บทความนี้จะพาทุกท่านไปทำความเข้าใจว่าทำไมโมเดลธุรกิจแบบ PPA จึงกำลังได้รับความนิยมอย่างมากในหมู่ผู้ประกอบการไทย และเหตุใดการเปลี่ยนมาใช้พลังงานสะอาดจึงกลายเป็นกลยุทธ์สำคัญในการเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันทางธุรกิจในยุคปัจจุบัน

PPA คืออะไร? ทำความเข้าใจสัญญาซื้อขายไฟฟ้าจากพลังงานแสงอาทิตย์

  PPA หรือ Power Purchase Agreement เป็นรูปแบบสัญญาซื้อขายไฟฟ้าระหว่างผู้ผลิตไฟฟ้าจากพลังงานทดแทน (ในที่นี้คือโซล่าเซลล์) กับผู้ใช้ไฟฟ้า โดยไม่ผ่านการไฟฟ้าฝ่ายผลิตหรือการไฟฟ้าส่วนภูมิภาค ซึ่งในประเทศไทย เราอาจเรียกว่า "Private PPA" หรือ "Corporate PPA" เพื่อแยกให้เห็นความแตกต่างจาก PPA ที่ทำกับภาครัฐ

ลักษณะสำคัญของสัญญา PPA สำหรับโซล่าเซลล์

1. การลงทุนโดยบริษัทพลังงาน: บริษัทผู้ให้บริการด้านพลังงานจะเป็นผู้ลงทุนติดตั้งระบบโซล่าเซลล์บนพื้นที่ของผู้ใช้ไฟฟ้า (เช่น หลังคาโรงงาน) โดยที่เจ้าของอาคารหรือโรงงานไม่ต้องลงทุนเอง
2. การซื้อขายไฟฟ้าโดยตรง: ผู้ใช้ไฟฟ้าตกลงที่จะซื้อไฟฟ้าที่ผลิตได้จากระบบโซล่าเซลล์ในราคาที่ตกลงกันล่วงหน้า โดยทั่วไปจะต่ำกว่าอัตราค่าไฟฟ้าจากการไฟฟ้าฯ ประมาณ 10-30%
3. สัญญาระยะยาว: โดยปกติสัญญา PPA จะมีระยะเวลาประมาณ 15-25 ปี เพื่อให้ผู้ลงทุนสามารถเก็บเกี่ยวผลตอบแทนจากการลงทุนได้อย่างคุ้มค่า
4. การบำรุงรักษาโดยผู้ให้บริการ: ผู้ลงทุนติดตั้งระบบจะเป็นผู้รับผิดชอบในการดูแลบำรุงรักษาระบบตลอดอายุสัญญา ทำให้ผู้ใช้ไฟฟ้าไม่ต้องกังวลเรื่องค่าใช้จ่ายในการซ่อมบำรุง

  รูปแบบธุรกิจแบบ PPA นี้จึงเป็นการสร้าง "win-win solution" ให้กับทั้งสองฝ่าย โดยผู้ใช้ไฟฟ้าได้ประโยชน์จากการลดต้นทุนค่าไฟฟ้าโดยไม่ต้องลงทุนเอง ในขณะที่ผู้ลงทุนก็ได้รับผลตอบแทนที่มั่นคงในระยะยาว

5 เหตุผลหลักที่ธุรกิจและโรงงานอุตสาหกรรมเลือกติดตั้งโซล่าเซลล์แบบ PPA

1. ประหยัดค่าไฟฟ้าทันทีโดยไม่ต้องลงทุน

  หนึ่งในเหตุผลหลักที่ทำให้โมเดลธุรกิจแบบ PPA ได้รับความนิยมอย่างมากคือการที่องค์กรธุรกิจสามารถประหยัดค่าไฟฟ้าได้ทันทีตั้งแต่วันแรกที่ติดตั้งระบบ โดยไม่ต้องใช้งบประมาณลงทุนเริ่มต้นที่สูง

  โดยทั่วไป สัญญา PPA จะกำหนดอัตราค่าไฟฟ้าที่ต่ำกว่าอัตราค่าไฟฟ้าจากการไฟฟ้าส่วนภูมิภาคหรือการไฟฟ้านครหลวงประมาณ 10-30% ขึ้นอยู่กับขนาดของระบบและเงื่อนไขสัญญา ซึ่งทำให้องค์กรสามารถประหยัดค่าใช้จ่ายด้านพลังงานได้อย่างมีนัยสำคัญ

ตัวอย่างเช่น โรงงานที่มีค่าไฟฟ้าเฉลี่ยเดือนละ 1 ล้านบาท หากติดตั้งโซล่าเซลล์แบบ PPA ที่สามารถผลิตไฟฟ้าได้ 30% ของความต้องการใช้ไฟฟ้าทั้งหมด และมีอัตราค่าไฟลดลง 20% จะสามารถประหยัดค่าไฟฟ้าได้ประมาณ 60,000 บาทต่อเดือน หรือ 720,000 บาทต่อปี โดยไม่ต้องลงทุนแม้แต่บาทเดียว

2. ลดความเสี่ยงจากความผันผวนของค่าไฟฟ้า

  ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา ราคาค่าไฟฟ้าในประเทศไทยมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากการปรับค่า Ft (ค่าไฟฟ้าผันแปร) ที่ได้รับผลกระทบจากราคาเชื้อเพลิงในตลาดโลก

  การทำสัญญา PPA ช่วยให้ธุรกิจสามารถล็อคต้นทุนค่าพลังงานบางส่วนในระยะยาว เนื่องจากราคาค่าไฟฟ้าตามสัญญาจะถูกกำหนดไว้ล่วงหน้าและมักมีการปรับเพิ่มขึ้นในอัตราที่ต่ำกว่าการปรับขึ้นของค่าไฟฟ้าทั่วไป ทำให้สามารถบริหารจัดการงบประมาณได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น และลดความเสี่ยงจากความผันผวนของต้นทุนพลังงาน

3. ตอบโจทย์นโยบาย ESG และการลดคาร์บอนฟุตพริ้นท์

  ปัจจุบัน แนวคิดด้านความยั่งยืนและการดำเนินธุรกิจตามหลัก ESG (Environmental, Social, Governance) กำลังได้รับความสำคัญอย่างมากในวงการธุรกิจทั่วโลก รวมถึงประเทศไทย โดยเฉพาะบริษัทขนาดใหญ่ที่มีการซื้อขายในตลาดหลักทรัพย์ ที่มีความจำเป็นต้องรายงานข้อมูลด้านความยั่งยืนมากขึ้น

  การติดตั้งโซล่าเซลล์ช่วยให้องค์กรสามารถลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกได้อย่างเป็นรูปธรรม โดยเฉลี่ยการผลิตไฟฟ้าจากโซล่าเซลล์ขนาด 1 เมกะวัตต์ จะช่วยลดการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ได้ประมาณ 800-1,000 ตันต่อปี ซึ่งสามารถนำไปรายงานเป็นความสำเร็จในการดำเนินงานตามแนวทาง ESG ได้

  นอกจากนี้ ยังสามารถนำไปสู่การขอรับคาร์บอนเครดิต (Carbon Credit) ซึ่งอาจสร้างรายได้เพิ่มเติมให้กับองค์กรหรือนำไปใช้ชดเชยการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในส่วนอื่นๆ ขององค์กรได้ในอนาคต

4. เพิ่มความสามารถในการแข่งขันทางธุรกิจ

  ในยุคที่ผู้บริโภคและพันธมิตรทางธุรกิจให้ความสำคัญกับความยั่งยืนมากขึ้น การใช้พลังงานสะอาดกลายเป็นปัจจัยสำคัญในการเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขัน โดยเฉพาะสำหรับธุรกิจที่มีการส่งออกไปยังประเทศที่มีข้อกำหนดด้านสิ่งแวดล้อมที่เข้มงวด เช่น กลุ่มประเทศในสหภาพยุโรป

  ตัวอย่างเช่น มาตรการ Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) ของสหภาพยุโรป ที่จะเริ่มบังคับใช้อย่างเต็มรูปแบบในปี 2026 จะทำให้สินค้าที่นำเข้าจากประเทศที่มีการปล่อยคาร์บอนสูงต้องเสียภาษีเพิ่มเติม การลดการปล่อยคาร์บอนผ่านการใช้พลังงานสะอาดจึงช่วยให้ผู้ประกอบการสามารถรักษาความสามารถในการแข่งขันในตลาดโลกได้

  นอกจากนี้ บริษัทขนาดใหญ่หลายแห่งทั่วโลกได้กำหนดเป้าหมายการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกตลอดห่วงโซ่อุปทาน (Supply Chain) ทำให้ซัพพลายเออร์ที่สามารถแสดงให้เห็นถึงความมุ่งมั่นในการลดการปล่อยคาร์บอนมีโอกาสได้รับการพิจารณาเป็นพันธมิตรทางธุรกิจมากกว่า

5. ไม่มีภาระในการบริหารจัดการและบำรุงรักษาระบบ

  การติดตั้งโซล่าเซลล์แบบ PPA ช่วยให้องค์กรไม่ต้องกังวลเกี่ยวกับการบริหารจัดการและบำรุงรักษาระบบ เนื่องจากผู้ให้บริการจะเป็นผู้รับผิดชอบในการดูแลระบบทั้งหมดตลอดอายุสัญญา ซึ่งรวมถึง:

• การตรวจสอบและทำความสะอาดแผงโซล่าเซลล์เป็นประจำ
• การตรวจสอบและซ่อมบำรุงอินเวอร์เตอร์และอุปกรณ์ไฟฟ้าอื่นๆ
• การติดตามประสิทธิภาพการทำงานของระบบผ่านระบบมอนิเตอริ่ง
• การแก้ไขปัญหาที่อาจเกิดขึ้นกับระบบอย่างรวดเร็ว

ซึ่งทำให้องค์กรสามารถมุ่งเน้นไปที่ธุรกิจหลักของตนเองได้ โดยไม่ต้องแบ่งทรัพยากรมาดูแลระบบพลังงาน

กรณีศึกษา: ความสำเร็จของการใช้โซล่าเซลล์แบบ PPA ในภาคธุรกิจไทย

กรณีศึกษาที่ 1: อุตสาหกรรมอาหารและเครื่องดื่ม

  บริษัทผลิตอาหารและเครื่องดื่มรายใหญ่ของประเทศไทยแห่งหนึ่งได้ติดตั้งระบบโซล่าเซลล์บนหลังคาโรงงานขนาด 3 เมกะวัตต์ผ่านสัญญา PPA ระยะเวลา 20 ปี ซึ่งสามารถผลิตไฟฟ้าได้ประมาณ 4.5 ล้านหน่วยต่อปี หรือคิดเป็น 25% ของความต้องการใช้ไฟฟ้าทั้งหมดของโรงงาน

ผลลัพธ์ที่ได้:

• ประหยัดค่าไฟฟ้าได้ประมาณ 5.4 ล้านบาทต่อปี (คิดจากส่วนต่างค่าไฟฟ้า 1.2 บาทต่อหน่วย)
• ลดการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ได้ 2,300 ตันต่อปี
• ได้รับการรับรอง Green Industry Level 4 จากกระทรวงอุตสาหกรรม
• เพิ่มคะแนนด้านความยั่งยืนในการประเมินจากลูกค้าองค์กรขนาดใหญ่

กรณีศึกษาที่ 2: อุตสาหกรรมการผลิตชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์

  บริษัทผู้ผลิตชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์ที่มีการส่งออกไปยังตลาดยุโรปและอเมริกาเหนือได้ตัดสินใจติดตั้งระบบโซล่าเซลล์แบบ PPA ขนาด 5 เมกะวัตต์ บนพื้นที่หลังคาและลานจอดรถ เพื่อตอบสนองต่อข้อกำหนดด้านสิ่งแวดล้อมจากลูกค้า

ผลลัพธ์ที่ได้:

• ผลิตไฟฟ้าได้ประมาณ 7.5 ล้านหน่วยต่อปี คิดเป็น 40% ของความต้องการใช้ไฟฟ้าของโรงงาน
• ประหยัดค่าไฟฟ้าได้กว่า 9 ล้านบาทต่อปี
• ลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกได้ 3,800 ตันคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่าต่อปี
• ได้รับการยอมรับจากลูกค้าในด้านความมุ่งมั่นในการลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม
• สามารถใช้เป็นจุดขายในการนำเสนอผลิตภัณฑ์ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม

กรณีศึกษาที่ 3: ธุรกิจค้าปลีกและห้างสรรพสินค้า

  เครือธุรกิจค้าปลีกและห้างสรรพสินค้าชั้นนำได้ขยายการติดตั้งโซล่าเซลล์แบบ PPA ไปยังสาขาต่างๆ ทั่วประเทศ รวมกำลังการผลิตติดตั้งกว่า 15 เมกะวัตต์ เพื่อตอบสนองต่อนโยบายด้านความยั่งยืนขององค์กร

ผลลัพธ์ที่ได้:

• สามารถลดต้นทุนด้านพลังงานได้กว่า 30 ล้านบาทต่อปี
• ลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกได้กว่า 11,000 ตันต่อปี
• สร้างภาพลักษณ์ที่ดีด้านความรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อม
• ได้รับรางวัลด้านความยั่งยืนจากหน่วยงานทั้งในและต่างประเทศ